De EHDS regelt dat zes prioritaire datacategorieën straks naadloos moeten kunnen worden uitgewisseld tussen organisaties in het zorgecosysteem, waaronder onderzoekuitslagen. De patiënt bepaalt wie welke informatie mag inzien. Deze toestemming wordt geregeld met Mitz. We leggen hier uit hoe Mitz precies werkt en wat de ervaringen van Star SHL in de praktijk zijn, zodat anderen hiervan kunnen leren.
Wat is Mitz?
Elke burger in Nederland kan met Mitz zijn toestemming over het delen van medische informatie tussen zorgverleners en -systemen op één plek vastleggen en beheren. Toestemmingskeuzes kunnen, na inloggen met DigiD, in de Mitz-omgeving ook gemakkelijk worden gewijzigd. Mitz zorgt daarmee voor overzicht en gemak bij de burger. Zorgaanbieders weten dankzij Mitz of de burger toestemming heeft gegeven voor het delen van bepaalde medische informatie. Bij gebruik van Mitz kunnen zij erop vertrouwen dat de toestemming is vastgelegd, verzameld en gecontroleerd conform de geldende wet- en regelgeving.
Hoe werkt Mitz?
Zorginstellingen abonneren zich per patiënt op Mitz. Als een zorgorganisatie een abonnement heeft voor een patiënt krijgt deze een notificatie als de patiënt iets wijzigt in zijn of haar toestemmingskeuzes. In mijnmitz.nl kan iedere burger zien welke zorginstelling(en) medische gegevens van hem of haar heeft en regelen met wie welke gegevens gedeeld mogen worden. Eén van de keuzes die de burger kan maken is aan wie het laboratorium de laboratoriumresultaten beschikbaar mag stellen. Om het makkelijk te maken voor burgers kunnen zij in mijnmitz.nl algemene toestemming geven. Dit betekent dat de medische gegevens, inclusief de labuitslagen, gedeeld mogen worden met alle zorginstellingen die een abonnement hebben.
Als een zorgverlener gegevens wil inzien van een andere zorginstelling dan kijkt de zorgverlener eerst in Mitz of er toestemming is gegeven. EPD’s zullen een koppeling krijgen zodat zorgverleners niet eerst nog apart in andere omgeving hoeven in te loggen. AIs er toestemming is, dan kan de zorgverlener doorklikken naar de medische gegevens. De EHDS stelt eisen aan de databeschikbaarheid en regelt dat systemen straks naadloos data bij elkaar kunnen inzien. Mitz zorgt ervoor dat als er geen toestemming is, de medische gegevens niet inzichtelijk zijn.
De categorieën waar op dit moment toestemming kan worden gegeven zijn:
- Huisartsen en huisartsenposten
- Apotheken
- Ziekenhuizen, gespecialiseerde klinieken en ambulancezorg
- Verpleging en verzorging
- Laboratoria en diagnostische centra
- Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
- Overige zorg (tandartsen, paramedici, jeugdgezondheidszorg)
Door IHE-profielen te gebruiken, kunnen laboratoria wereldwijd op een consistente manier gegevens uitwisselen, wat de samenwerking tussen verschillende zorginstellingen en landen bevordert. Internationale leveranciers houden rekening met deze standaarden en dat maakt de keuzevrijheid groter in Nederland (wat ook één van de intenties is van de EHDS).
Voorbeeld
Stel dat patiënt D. Duck met een verwijzing van zijn huisarts naar het ziekenhuis gaat. De arts in het ziekenhuis wil graag de laatste laboratoriumresultaten inzien, zodat hij een beter beeld heeft van de patiënt en geen dubbele onderzoeken laat uitvoeren. Hij doet de aanvraag bij het lab. Dit lab vraagt bij Mitz op wat de toestemming van D. Duck is voor de categorie Ziekenhuizen. Bij toestemming kan de arts bij de labuitslagen en hoeft het onderzoek niet opnieuw plaats te vinden.
Techniek
Zoals we net al aangaven, is het van belang dat informatiesystemen van zorginstellingen een koppeling hebben met Mitz, zodat artsen niet handmatig in verschillende systemen hoeven in te loggen en ze automatisch binnen hun eigen omgeving inzage krijgen in de gegevens die zij nodig hebben. Zeker grotere zorgorganisaties zoals ziekenhuizen hebben vele verschillende bronsystemen, zoals een EPD, een Laboratorium Informatiesysteem (LIS) en een Elektronisch Voorschrijfsysteem (EVS). In plaats van voor ieder systeem een aparte koppeling te maken naar Mitz kunnen zij de Mitz Connector gebruiken. Hierop kunnen meerdere bronsystemen worden aangesloten, zodat er maar één lijn naar Mitz loopt.
Ervaringen
Vanuit Star SHL zijn we aangesloten op Mitz. Graag delen we onze ervaringen van deze implementatie opdat anderen hiervan kunnen leren:
- Het komt voor dat er een vraag komt van een burger die niet wil dat zijn medische gegevens via Mitz worden gedeeld. Je ziet in Mitz dan wel welke zorgorganisatie deze gegevens heeft, maar je kunt ze niet via Mitz opvragen.
- Niet elke zorginstelling heeft toestemming van de burger vastgelegd in het eigen informatiesysteem. Maar nog kwalijker: nog maar heel weinig burgers hebben hun toestemming via mijnmitz.nl geregeld. En zelfs al heeft de patiënt aan bijvoorbeeld zijn huisarts of het ziekenhuis aangegeven dat zijn gegevens gedeeld mogen worden, dan nog zal in Mitz default de toestemming op NEE staan. Dit heeft te maken met het feit dat toestemming in de wet volgens een OPT IN methode gaat. Als zorgverleners van een andere zorginstelling medische gegevens opvragen dan zal het Mitz antwoord vooral NEE zijn. Het is dus van belang dat burgers inloggen in mijnmitz.nl om de toestemming te regelen. Communicatie vanuit de zorginstelling met flyers van Mitz helpt, maar een landelijke Mitz campagne richting de burgers gaat zeker helpen.
- Laboratoria die geen onderdeel zijn van een ziekenhuis hebben moeite om aan toestemming van burgers te komen. Een mogelijkheid die onderzocht wordt, is dat een laboratorium gegevens kan delen vanuit toestemmingen die bij huisartsen en apothekers zijn geregistreerd. Dit laatste moet nog verder juridisch worden uitgezocht.
- Vanuit de overheid is Mitz als de generieke voorziening voor toestemming aangewezen. Het aansluiten van zorgaanbieders loopt, maar het kost tijd voordat alle zorgaanbieders zijn aangesloten. Ook hier geldt dat een landelijke campagne onder de aandacht kan brengen dat aansluiten in het belang van de burger is.
Relatie met EHDS
Waar Mitz nu nog werkt met een opt in, geldt straks vanuit de EHDS een OPT-OUT. Ergo, de EHDS gaat uit van bezwaren in plaats van toestemmingen. Het is nog niet duidelijk of Nederland de OPT-IN gaat aanpassen naar een OPT-OUT. Bij een OPT-OUT methode staan de toestemmingen die nog niet aangepast zijn door de burger in Mitz op JA.
In het regeerprogramma van het huidige kabinet staat vermeld dat zij databeschikbaarheid en gegevensuitwisseling in zorg en welzijn versneld wil verbeteren. Daarbij let het kabinet goed op privacy en gegevensbeveiliging, maar dat kan volgens de minister ook met een opt-out. Zo’n opt-out zal gegevensuitwisseling via Mitz in ieder geval sterk bevorderen. Want zoals gezegd is het feit dat de meeste burgers zich nog niet in mijnmitz.nl hebben geregistreerd een belangrijke showstopper.
Advies
Onze ervaring is dat Mitz een mooie manier is om op een eenduidige manier toestemming te regelen voor het opvragen van medische dossiers. Maar… het heeft alleen zin als zoveel mogelijk zorgorganisaties en burgers meedoen. Momenteel loopt het aantal aansluitingen van zorgorganisaties gestaag op, maar laboratoria en ziekenhuizen blijven achter. Ons advies is: sluit je aan. En breng de voordelen van Mitz vervolgens onder de aandacht bij je eigen patiënten. Want natuurlijk zal ook de overheid moeten investeren in een informatiecampagne, maar als je eigen dokter zegt dat je je even via Mijnmitz.nl moet registreren, maakt dat natuurlijk veel meer indruk.
Door: Brian Sanderse, informatie-architect bij Star SHL
