Ter promotie van de master Health Informatics van de UvA en het Amsterdam UMC maakt Tim Postema een podcastserie waarin onderwerpen worden besproken die ook in de opleiding aan de orde komen. Interoperabiliteit is uiteraard één van die onderwerpen en onze leveranciersvoorzitter Vincent van den Berg is de meest aangewezen persoon om mee te praten.
Interoperabiliteit is key in de gezondheidszorg, maar het is ook een lastig onderwerp waar maar weinigen écht verstand van hebben, constateert Tim Postema. Dan zijn er ook nog eens allemaal verschillende standaardisatie-organisaties, die allemaal net wat anders doen. Zie dan door de bomen het bos nog maar eens te vinden. Gelukkig biedt Vincent opheldering. “IHE onderscheidt zich van technische standaarden zoals HL7 of DICOM en semantische standaarden zoals SNOMED doordat we op alle vijf de lagen van het Nictiz interoperabiliteitsmodel afspraken maken. IHE-profielen zijn procesafspraken die de volledige workflow rondom een bepaalde data-uitwisseling beschrijven. Onder de motorkap maken die profielen gebruik van technische en semantische standaarden. Door processen zo generiek mogelijk te beschrijven, zorgen we ervoor dat zoveel mogelijk partijen gebruik kunnen maken van dat profiel.”
Oliemannetje
Tim is benieuwd wat Vincents rol als leveranciersvoorzitter van IHE Nederland precies inhoudt. “IHE brengt gebruikers en leveranciers bij elkaar. Alleen door vanuit die twee verschillende expertisegebieden samen te werken, kom je tot de juiste dingen. Binnen IHE maken we daarom dat onderscheid ook en hebben de landenorganisaties altijd twee voorzitters: een gebruikersvoorzitter en een leveranciersvoorzitter. Carla Meeuwis, radioloog in het Rijnstate Ziekenhuis, is onze gebruikersvoorzitter”, vertelt Vincent.
Hij omschrijft zichzelf als oliemannetje. “Ik breng partijen met elkaar in verbinding en zorg ervoor dat er geen wiel wordt uitgevonden dat al bestaat. Want vergis je niet: het lijkt soms alsof er weinig gebeurt op het vlak van interoperabiliteit, maar er zijn al verschrikkelijk veel IHE-profielen beschikbaar. Die kun je kant-en-klaar gebruiken. In mijn rol ben ik vooral een promotor van hergebruik.”
Als er al zoveel is, waarom zijn we dan al zo lang bezig en schiet het niet op met interoperabiliteit, vraagt Tim zich af. “Daar heb ik me in het begin ook over verbaasd”, zegt Vincent. “Het eerlijke antwoord is: als je gaat standaardiseren, dan moet je harde keuzes maken en dan moeten partijen zaken veranderen. Veranderen doet altijd pijn. Veel liever bouwen partijen voort op datgene wat ze hebben dan dat ze ergens mee stoppen. Het kost tijd om iedereen te laten inzien wat het oplevert als ze eerst iets inleveren. Dat gaat niet van vandaag op morgen.”
Vincent constateert dat er nu soms een soort geloofsstrijd heerst. Het mag duidelijk zijn: zo’n geloofsstrijd los je nooit op. “Daarom vind ik het belangrijk dat leveranciers zich duidelijk uitspreken over de route die ze willen volgen en dat ze daar samen met andere leveranciers ook overeenstemming in bereiken. Daar zie ik vooral onze toegevoegde waarde.”
Dilemma’s
Tim legt Vincent ook nog wat dilemma’s voor. De eerste is: wie heeft de sleutel in handen tot interoperabiliteit: VWS of leveranciers? Vincent: “VWS, want je hebt iemand nodig die knopen durft door te hakken. Het is goed om via het poldermodel bij elkaar te komen en alle perspectieven in beeld te brengen. Maar op een gegeven moment moet je beslissen wat je gaat doen.”
Waar moet je beginnen: met het bouwen van vertrouwen of met het ontwikkelen van generieke bouwblokken? Vincent: “Hoewel je vertrouwen nodig hebt, zeg ik: met generieke bouwblokken, want dat is tastbaar. Neem een bouwblok als notified pull voor het uitwisselen van gegevens. Als je als leverancier het notified pull-concept inbouwt voor bijvoorbeeld een verwijzing vanuit de huisarts naar een medisch specialist, dan kun je zo’n bouwblok daarna ook hergebruiken voor andere dingen dan een verwijzing. Ik maak vaak de woordgrap ‘generieke functie elders’. Als anderen zien dat zo’n aanpak met generieke bouwblokken werkt, dan creëert dat vertrouwen en kun je door met andere uitwisselingsprofielen.”
Het laatste dilemma is: meer of minder Europese wetgeving voor standaardisatie? Vincent: “Meer, al moeten we wel uitkijken dat we in Europa niet afdrijven van wereldwijd gebruikte standaarden. We moeten de EHDS zo inrichten dat je de uitwisselingsprofielen ook op andere continenten kunt gebruiken, dat het geen Europees feestje wordt.”
Minder in plaats van meer
De laatste vraag van Tim is: stel je wordt morgen minister van Digitale Zaken in de Zorg. Wat zou je dan doen? “Dan zou ik eerst eens even kijken welke digitale projecten ik on hold zou kunnen zetten. Want ik vind dat we momenteel op veel te veel vlakken tegelijk bezig zijn. Het overzicht ontbreekt en soms werken twee projecten gewoon lijnrecht tegen elkaar in. Laten we focussen op een paar zaken en die prioriteit geven.”
Wil je het hele gesprek met Vincent beluisteren? Dat kan hier: https://open.spotify.com/episode/2WSXAY8esqYJmbtTmXfGuL
